Piše: Ratko Dmitrović
Ta formula traje skoro stotinu
godina, primenjuje se rutinski, predvidljiva je, deluje momentalno,
„uređuje“ odnose među narodima Balkana i uvek je na štetu jedne, iste
strane.
Primenjuje se od 1918. godine, kad
su Slovenci i Hrvati izmolili od Srba milost da naprave zajedničku
državu. Srbi pristaju, nepromišljeno i potpuno nepotrebno, i samo godinu
dana kasnije doživljavaju da ih Hrvati optužuju za hegemonizam, tražeći
svoju samostalnu, nacionalnu državu. Sledi serija srpskih ustupaka.
Okončano je podelom Kraljevine Jugoslavije na banovine i rađanjem
Nezavisne Države Hrvatske. Detalji opštepoznati.
U građanskom sukobu vođenom u
areni Drugog svetskog rata, jugoslovenski komunisti – predvođeni
nacionalno svesnim Slovencima i Hrvatima, i anacionalnim Srbima – opet
aktiviraju onu formulu, s obrazloženjem da se mali narodi i narodi u
pokušaju od većinskih Srba moraju zaštititi sopstvenim republikama. Tako
je stvorena nova Jugoslavija, Titova.
Njeno razaranje počelo je istom
formulom: ugnjetavanjem Srba na Kosovu i Metohiji, u Hrvatskoj,
Sloveniji, uz gromoglasnu viku da su oni, Albanci, Hrvati, Slovenci…
ugroženi od Beograda, od većinskog naroda. Srbi su opet naterani da se
brane, bez imalo krivice. Agresor je uspeo da se predstavi kao žrtva;
međunarodna zajednica s velikim oduševljenjem prihvata samostalnost
Slovenije i Hrvatske.
Albanci u Jugoslaviji najpre
organizuju demonstracije i pored toga što njihova autonomija u Srbiji
ima gotovo sve elemente državnosti (osim legitimne vojske i međunarodnog
priznanja), a kad su videli da ona formula deluje, prelaze na oružanu
pobunu, uz pomoć matične države Albanije, konstantno optužujući Srbe za
teror, i, na kraju, ostvaruju sve svoje ciljeve.
Muslimani u Bosni i Hercegovini
1991/1992. godine ignorišu stavove Srba, kao konstitutivnog naroda,
skupa s Hrvatima počinju rat (gaženje Ustava BiH, masakr u selu
Sijekovac, ubistvo srpskog svata na Baščaršiji) paralelno optužujući
Srbe i Srbiju da su napali Bosnu. U sličnoj atmosferi, dakle, opet ona
formula, Đukanović je organizovao referendum za osamostaljenje
Crnogoraca. I uspeo.
Albanija je pred milionima
posmatrača pre neki dan na stadionu Partizana ponizila Srbiju (ima li
ova zemlja obaveštajne službe) i umesto da se brani zbog brutalnog
spajanja politike i sporta, znajući istoriju, u igru ubacuje onu dobitnu
formulu, optužuje službeni Beograd za varvarstvo, agresiju, mržnju… i
preuzima inicijativu.
Njen premijer, Edi Rama, šalje
uvredljive poruke Beogradu i kaže da će ipak – jer on je veliki, zna da
prašta – doći u Beograd 22. oktobra. Verovatno da nam održi lekciju.
U najkraćem, formula o kojoj je
reč deluje na principu zamene mesta uzroka i posledica. Sve dok ne
utvrde jasne ciljeve i savršeno bistru nacionalnu poziciju, Srbi će
trpeti uticaj ove sto godina stare formule.
(Novosti)